ناوه‌ڕۆك
حاڵەتی شۆک
شۆک بە حاڵەتێک دەوترێ کە ڕێژەی خڕۆکەکانی خوێن پێویست نەبن وە یاخود دڵ نەتوانێت بەپێی پێویست پاڵ بە خوێنەوە بنێت بۆ ناو سیستمی خوێن هێنسەر و خوێنبەرەکانی لەش وە لە هەردوو حاڵەتدا دەبێتە هۆی هاتنە خوارەوەی پەستانی خوێن ئەمەش وا دەکات ئۆکسجین و گلۆکۆز بە ڕێژەی پێویست بە بەشەکانی بەتایبەتیش (مێشک و دڵ و گورچیلەکانی) بۆ قەرەبوو کردنەوەی ئەم حاڵەتە بە شێوەی ئۆتۆماتیکی دەمارەکانی خوێنی کە گرنگیەکی کەمتریان هەیە بۆ ژیان وەکو پێست و ڕیخۆڵەکان تەسک دەبنەوە و ڕێگا بە تێپەڕبوونی خوێنێکی زۆرتر دەدەن بەرەو (مێشک و دڵ و گورچیلەکان) حاڵەتی شۆک زۆر ترسناکە وە ئەگەر بە خێرایی چاک نەکرێت دەتوانێت کوشندە بێت.
هۆکارەکانی ڕوودانی شۆک
* لەدەست دانی بەهۆی (خوێن بەربوونی ناوەوە و دەرەوە).
* لەدەست دانی شلەمەنی لەش بەهۆی ئارەق کردنەوەی زۆر یاخود سک چوون.
* سوتان (بڕێکی زۆر لە شلەمەنی لەش بەهۆی پلەی گەرمەیەوە لە کاتی سوتاندا لەدەست دەچێت).
* جڵک هەڵگرتنەکان (چڵک هەڵگرتنی خوێن هۆکارێکە بۆ لەدەست دانی خڕۆکەکان و لاچونی پێکهاتەکانی خوێن و هەڵوەشانەوەیان لە شانەکانی لەشدا).
* نەگەیاندنی دڵ: ئەگەر دڵ لاواز بووبێت وە توانای پاڵ پێوەنانی خوێنی نەبێت بۆ سیستمی گەڕانی خوێن.
نیشانەکانی توشبوون بە حاڵەتی شۆک
* ڕەنگ پەڕیوی و ساردبوونەوەی پێست بەهۆی تەسک بوونەوەی خوێنبەرەکانی پێست.
* لێدانی سەریعی دڵ بەهۆی قەرەبوو کردنەوەی حاڵەتەکە.
* هەست کردن بە بورانەوە و زەعف لە نەخۆشدا بەهۆی کەم بونەوەی خوێن گەیاندن بە مێشک و دەمارەکانی.
* تەنگە نەفەسی زۆر توند بەهۆی بەپێی پێویست نەبونی ئۆکسجین لە خوێندا.
* تونێتی زۆر توند بەهۆی هاتنە خوارەوەی ڕێژەیەکی زۆر لە شلەمەنی لەش و خوێن.
* بێ هۆشی و بورانەوە بەهۆی کەم خوێن گەیاندن بە مێشک.
هەدەف لە گەیاندنی یارمەتییە فریاگوزارییە سەرەتاییەکان بە نەخۆش ئەوەیە کە پێش گیری بکرێت لە خراپتر بوونی حاڵی نەخۆشەکە.
تێبینی
١- نەخۆش مەجوڵێنن چونە لەوانەیە ببێتە هۆی خراپ بوونی حاڵەتەکەی.
٢- هیچ شتێکی بۆ خواردن و خواردنەوە مەدەن بە نەخۆش.
ڕێگە چارەکانی بەم خالانە دەبێت
١- نەخۆش دەبێت لەسەر زەوی پاڵ بخرێت وە سەری کەمێک لە لاشەی نزمتر بێت تاکو بەهۆی کێشی زەوییەوە خوێن بۆ لای سەری بڕوات.
٢- پێشگیری هەر جۆرە خوێن بەربونێکی گومان لێکراو بکەن.
٣- ئارامی و دڵنیایی بدەنە نەخۆشەکە.
٤- جلەکانی بەری بۆ شل بکەنەوە و ئازادی بکەن لە هەر جۆرە شتێکی تەسک کە پێوەی بێت.
٥- بە سوود وەرگرتن لە بەتانیەکی لوول کراو کە دەیخەنە ژێر هەردوو قاچی نەخۆشەکە قاچی پێ بەرز بکەنەوە.
٦- بەتانیەک بدەن بە نەخۆشەکەدا.
٧- بە شێوەی بەردەوام لێدانی دڵی هەناسەدانی کۆنترۆڵ بکەن.
* ئەگەر وا هەست دەکەن کە نەخۆش لەوانەیە بڕشێتەوە یاخود هەناسەدانی تەواو نییە وە یاخود بێهۆشە بیخەنە سەر حاڵەتی (ڕیکاڤاری).
* ئەگەر هەناسەدانی نەخۆشەکە وەستابوو دەست بکەن بە هەناسەدانی دەست کرد پێی وە هەروەها مەساجی دڵی بکەن.
