ناوه‌ڕۆك
ناساندن
بەشی پەرستاری (بە ئینگلیزی: Nursing) بەشێکی پزیشکییە و دامەزراندنی ڕاستەوخۆیە، لە دوای پزیشکی گشتی و پزیشکی ددان و دەرمانسازی، لە ئاستی چوارەمدایە.
کاری سەرەکی پەرستاری بریتییە لە چاودێریکردن و گرنگیدان بە نەخۆش بە شێوازێکی تەندروست و زانستی هەروەها هاوکاریکردنی پزیشك لە چارەسەرکردن و پێشکەشکردنی یارمەتییە پزیشکیەکانی وەکوو: تیمارکردن و دەرزی لێدان، چاودێری کردنی باری تەندروستی و دەروونی نەخۆش، ئامادەکردنی فایلی تەندروستی تایبەت بە نەخۆش، هۆشیار کردنەوەی کۆمەڵگە لە نەخۆشییە باوەکان و ڕێنوێنی کردنیان بۆ خۆپارێزی لە نەخۆشییە وەرزیەکان، چەندان کاری تریش.
پیشەی پەرستاری بنچینەی پزیشکییە، بایەخدارە وەکوو بەشە پزیشکییەکانی تر، بەشێکی دڵخوازی خوێندکارانە، ڕێژەی وەرگرتن لەو کۆلێژە 75% کچان وەردەگرن و 25% بۆ کوڕانه.
مەرج و تایبەتمەندی پەرستاری سەرکەوتوو
بۆ بوون بە پەرستار پێویستە چەند توانایی و تایبەتمەندییەکی گرنگت هەبێت لەوانە:
مەرجە زانستییەکان
- لێهاتوویی لە وانە زانستییەکان بە تایبەت زیندەزانی و کیمیا.
- بە توانا بیت لە زمانی ئینگلیزیدا.
- بوونی هزر و یادگەیەکی بەهێز کە توانای لەبەرکردن و تێگەیشتنی هەبێت بۆ بابەتەکان، چونکە ئەم بەشە تا ڕادەیەکی زۆر پەیوەستە بە لەبەرکرن.
- گرنگیدان بە زاست و توێژینەوەکان.
تایبەتمەندی کەسایەتی
- وردبین و گرنگیدان بە بچوکترین گۆڕانکاری کە لە بارودۆخی نەخۆشەکە ڕوودەدات، چونکە بچوکترین وردەکاری بۆ ژیانی کەسەکە گرنگە.
- نەرمونیان و لەسەرخۆ و ئارام و پشوودرێژی لە کاتی مامەڵەکردن لەگەڵ نەخۆشدا.
-بەخشندەیی و میهرەبانی لە کردار و گوفتار لەگەڵ نەخۆشدا، وەرگرتنی سەرەنج و داواکارییەکانیان بە دڵفراوانییەوە.
قۆناغەکانی خوێندنی پەرستاری
خوێندن لەم بەشە چوار ساڵە لە زانکۆ بە شێوازی کۆرسات، خوێندکار لەم چوار ساڵە بە ووردی زانیارییەکان دەخوێنێت بە تیۆری و کردارەکی، دەبێتە خاوەنی بڕوانامەی بەکالۆریۆس لە پەرستاری.
لە پاش دەرچوون لە زانکۆ دەتوانێت نۆرینگەی تایبەت بەخۆی دابنێت یان لە دەرمانخانەکان کار بکات، یاخود لە نەخۆشخانە حکومی و تایبەت بۆی هەیە دەستبەکار بێت، هەروەها دەتوانێت کاری تاقیگەیی لە نەخۆشخانەکانیش بکات.
لەدوای وەرگرتنی بڕوانامەی بەکالۆریۆس و تەواوکردنی زانکۆ پەرستار دووساڵ وەکوو پزیشکی یاریدەر/مقیم لە نەخۆشخانەکاندا دەبێت، دواتر ئەگەر ویستی لێبێت دەتوانێت خوێندنی باڵا (ماجستێر و دکتۆرا ) دەستپێبکات بۆ وەرگرتنی پسپۆڕی و تایبەتمەندیی لە یەکێک لەم بوارانە:
پسپۆڕییەکانی پەرستاری
- پسپۆری لە پەرستاری ژنان و مناڵ بوون
- پسپۆری لە پەرستاری مناڵاندا
- پسپۆری لە پەرستاری پێگەشتوان
- پسپۆری لە پەرستاری نەخۆشییە دەرونییەکان
- پسپۆری لە پەرستاری کۆمەڵدا
جیاوزی نێوان کۆلێژی پەرستاری و پەیمانگای پەرستاری
- لە ڕووی ماوەی خوێندنەوە: کۆلێژ چوار ساڵ دەخوێنرێت، بەڵام پەیمانگا خوێندنی خێراترە و دوو ساڵ دەخوێنرێت.
- لە ڕووی ئەکادیمییەوە: خوێندکاری دەرچووی کۆلێژ دەبێتە خاوەنی بڕوانامەی بەکالۆریۆس و دواتر دەتوانێت ماجستێر و دکتۆرا بخوێنێت و پسپۆری وەربگرێت، بەڵام خوێندکاری دەرچووی پەیمانگا دەبێتە خاوەنی بڕوانامەی دبلۆم، ناتوانێت خوێندنی باڵا بخوێنێت.
- لە ڕووی وانەکانەوە: لە کۆلێژی پەرستاری بە چڕ و پڕی وانەکان دەخوێنرێت و زیاتر تیۆرین، بەڵام لە پەیمانگا وانەکان پتر کردارەکیین و بەخێراتر دەخوێنرێت.
- لە شوێنی کاردا: بێگومان پێگە و ڕۆڵی دەرچووی زانکۆ و پەیمانگا گرنگ و بە بایەخە و هەر یەکێك لەوان ڕۆڵی خۆی هەیە، کارە سەرەکی و قورسەکانی نێو نەخۆشخانە دەسپێردرێت بە دەرچووی کۆلێژ، دەرچووی پەیمانگاش بێگومان یارمەتیدەرە ئەگەر بە توانا و لێهاتوو بێت دەتوانێت هەموو کارەکانی دەرچووی پەرستاری کۆلێژیش بکات.
ئەگەر خوێندکاری کۆلێژی پەرستاری لە قۆناغی یەکەم، لە پلەی یەکەم بێت و تێکڕای نمرەکانی لە ٨٠ کەمتر نەبێت دەچێتە کۆلێژی پزیشکی.
خوێندکاری پەیمانگا ئەگەر لە هەردوو ساڵەکە لە یەکەمەکان بوو دەتوانێت بچێتە کۆلێژی پەرستاری و پاشان دواتر ئەگەر ویستی لێبێت دەتوانێت درێژە بە خوێندنی باڵا (ماجستێر و دکتۆرا ) بدات.
- دەرچووی کۆلێژ و پەیمانگاکان بۆیان هەیە نۆرینگەی پزیشکی تایبەت بە خۆیان دابنێن.
گرنگترین زانکۆکانی هەرێم کە بەشی کۆلێژی پەرستاری تێدا دەخوێنرێت
گرنگترین پەیمانگاکانی هەرێم کە بەشی پەرستاری تێدا دەخوێنرێت
- هەولێر
- چەمچەماڵ
- کۆیە
- کەلار
- هەڵەبجە
- سلێمانی
- شەقڵاوە
- سۆران
گرنگترین زانکۆ (تایبەتەکان)ـی هەرێم کە بەشی کۆلێژی پەرستاری تێدا دەخوێنرێت
- زانكۆی كتاب لە كه‌ركووك
- زانکۆی تیشك (ئیشك) لە هه‌ولێر
