ناوهڕۆك
ناساندن
ئۆبلاست ڤلادیمێر (بە ڕووسی: Влади́мирская о́бласть، بە ئینگلیزی: Vladimir Oblast، بە عەرەبی: فلاديمير أوبلاست) یەکێکە لە ئۆبلاستەکانی ڕووسیا. ناوەندە کارگێڕییەکەی شاری ڤلادیمیرە کە دەکەوێتە ١٩٠ کیلۆمەتر لە ڕۆژهەڵاتی مۆسکۆ. بەپێی سەرژمێری ساڵی ٢٠١٠ ژمارەی دانیشتوانی ئەم ئۆبلاستە ١,٤٤٣,٦٩٣ کەس بووە. لیستی میراتی جیهانی یونسکۆ کاتدراییلەکانی سەدەی ١٢ی ڤلادیمێر و سوزدال و بۆگۆلیوبۆڤۆ و کیدێکشا لەخۆدەگرێت.
وڵات | ڕووسیا |
ڕووبەر | ١٩ هەزار کیلۆمەتر دووجا |
ناوچەی کارگێڕی | ڤلادیمێر |
ناوچەی کار و گوندنشین | ٧٧,٦% بە ٢٢,٤% |
جوگرافیا
ئۆبلاست ڤلادیمێر لەگەڵ ئۆبلاستەکانی مۆسکۆ و یارۆسلاڤل و ئیڤانۆڤۆ و ڕیازان و نیژنی نۆڤگۆرۆد هاوسنوورە. دەکەوێتە ناوەندی دەشتی ئەورووپای ڕۆژهەڵات. ڕووبارەکانی کلیازما و ئۆکا گرنگترین ڕووبارەکانین. سێ سەد و دەریاچەی هەیە و ئۆبلاستەکە لە ناوچەیەکی دارستانی تێکەڵاودایە.
گیانلەبەرانی ئۆبلاستەکە زیاتر لە پەنجا جۆری شیردەر لەخۆدەگرن (لەوانە بەرازی کێوی، ئاسکی ڕۆی، ئاسکی سوور و سیکا، لینکس، گورگ، کۆتر، دووپشک، ڕێوی، و بادجەر)، هەروەها پێنج جۆری پەلەوەر، و دە جۆری دوورخراوە. ناوچەکە ٢١٦ جۆری باڵندەی تێدایە، لەنێویاندا باڵندەی کاپەرکالی، ڕەش گرۆس، گرۆس، پارتریج، وودکۆک، قاز و کۆتر.
مێژوو
خاکی ئۆبلاستی ڤلادیمێری مۆدێرن لە کۆنەوە دانیشتووانی تێدایە. کۆنترین شوێنەواری ناسراوی نیشتەجێبوونی مرۆڤ دەگەڕێتەوە بۆ سەردەمی بەردی کۆن. شارۆچکەیەکی هۆمۆ ساپیێنس کە مێژووەکەی دەگەڕێتەوە بۆ نێوان ساڵانی ٣٢ بۆ ٢٨ هەزاری پێش زایین لە ناوچەی سونگیر کە دەکەوێتە نزیکەی ٢٠٠ کم لە ڕۆژهەڵاتی مۆسکۆ. ناوچەی ڤلادیمێر کەسانی جیاوازی وەک سلاڤ، تاتار، فینۆ-ئۆگریک و بەلکانییەکانی تێدایە. هۆزی سلاڤی ڕۆژهەڵاتی بوژانەکان لە ناوچەی ڤلادیمێرەوە سەرچاوەیان گرتووە. هەڵکۆڵینە شوێنەوارییەکانی نیشتەجێبوونی فینلاندی ڤۆڵگا و مێریا و مورۆمیان و مێشچێرا پشتڕاستکراونەتەوە.
لە سەدەی ١٠ـەوە، کۆلۆنیالیزمی سلاڤی ناوچەکە لە مورۆم و سوزدال دەستی پێکرد. خاکی ئێستای ئۆبلاست ڤلادیمێر بوو بە بەشێک لە کیڤان ڕووس. دوای تێکچوونی دەسەڵاتی کیڤان ڕووس، ناوچەکە لە سەدەی ١١دا بووە بەشێک لە میرنشینی ڕۆستۆڤ-سوزدال و دواتر لە سەدەی ١٢دا بووەتە میرنشینی ڤلادیمێر سوزداڵ. ناوچەی ڤلادیمێر لە ناوەڕاستی سەدەی دوازدەهەمدا لە سەردەمی حوکمڕانی یوری دۆلگۆروکی و ئەندرێ بۆگۆلیوبسکیدا بە خێرایی گەشەی سەند. شارۆچکە نوێیەکان سەریان هەڵدا وەک - یوریڤ-پۆلسکی، یارۆپۆڵچ-زالێسکی، گۆرۆخۆڤێتس، ستارۆدوب-ئۆن-دی-کلیازما، مستیسلاڤل- لەگەڵ شوێنی نیشتەجێبوونی شازادەکان لە کیدێکشا و بۆگۆلیوبۆڤۆ. ڕێگای ڤلادیمێر، ڕێگایەکی مەدەنی پێش مۆدێرن و لانیکەم لە سەدەی ١٤ەوە بەکاردەهێنرێت کە خەڵکی دەگەیەنێت بە نێوان مۆسکۆ و نیژنی نۆڤگۆرۆد.
ئابووری
گەورەترین کۆمپانیاکانی ناوچەکە بریتیین لە لقە ناوخۆییەکانی کۆمپانیای مۆندێلێز ئینتەرناشناڵ (داهاتەکانی لە ساڵی ٢٠١٧دا ٧٣٨.٧٤ ملیۆن دۆلار بووە) و فێرێرۆ ئێسپا (٦٢٥.٦١ ملیۆن دۆلار)، ترێید سێرڤیس (بەرهەمهێنەری خۆراکی منداڵان، ٤٤٩.٠٧ ملیۆن دۆلار)، ستارۆدڤۆرسکی کۆلباسی (بەرهەمهێنەری سۆسیس، ٢٧٧.٦٧ ملیۆن دۆلار). هێڵی ئاسنی تەسکی گوسێڤسکۆیە لە ناوچەی گوس-خروستالنی کاردەکات.
دیمۆگرافی
ژمارەی دانیشتووان: 1,348,134 (سەرژمێری ساڵی 2021)؛ 1,443,693 (سەرژمێری ساڵی 2010)؛ 1,523,990 (سەرژمێری ساڵی 2002)؛ 1,653,938 (سەرژمێری ساڵی 1989).
پێکهاتەی نەتەوەیی
ڕووسیا: 95%
ئۆکراینییەکان: 0.9%
تاتارەکان: 0.5%
ئەرمەنییەکان: 0.5%
بێلاڕوسییەکان: 0.3%
ئایین
بەپێی ڕاپرسییەکی ساڵی ٢٠١٢ی ڕووسیا ٤٢.٣%ی دانیشتووانی ئۆبلاستی ڤلادیمێر پابەندن بە کڵێسای ئۆرتۆدۆکسی ڕووسیا، ٥.١% مەسیحی بێ پەیوەندین، ١.٢% باوەڕدارانی مەسیحی ئۆرتۆدۆکسی ڕۆژهەڵاتن کە سەر بە کڵێساکە نین، و 0.5%ی دانیشتووانەکەی لایەنگری باوەڕێکی ڕەسەنی سلاڤین (Rodnovery). جگە لەوەش، ٣٢%ی دانیشتووان ڕایدەگەیەنن کە باوەڕیان هەیە بەڵام پابەند نین بە ئایینەوە و ١٣.٩% بێدینن، و ٤.٨% پەیڕەوی لە ئایینەکانی تر دەکەن.