ناوه‌ڕۆك
ناساندن
شێخ محەمەد بن زاید بن سوڵتان ئال نەهیان (بە ئینگلیزی: Mohamed bin Zayed bin Sultan Al Nahyan، بە عەرەبی: محمد بن زايد بن سلطان آل نهيان) سێیەمین سەرۆکی ئیماڕاتی یەکگرتووی عەرەبی و حەڤدەهەمین فەرمانڕەوای میرنشینی ئەبوزەبی و فەرماندەی باڵای هێزە چەکدارەکان و سەرۆکی ئەنجوومەنی جێبەجێکاری ئیماڕاتی ئەبوزەبی. لە ڕێکەوتی ٢٠٢٢/٥/١٤ پێگەی سەرۆکایەتی ئیماڕاتی یەکگرتووی عەرەبی، لەدوای مردنی شێخ خەلیفە بن زاید ئەلنەهیانی زڕبرای وەرگرت.
ژیان
شێخ محەمەد لە ١٩٦١/٣/١١ لە شاری ئەلعەین لە ئیماڕات لەدایکبووە، سێیەم کوڕی شێخ زاید بن سوڵتان ئەلنەهیان، یەکەم سەرۆکی ئیماڕاتی یەکگرتووی عەرەبی و فەرمانڕەوای میرنشینی ئەبوزەبییە، شێخ محەمەد لە هاوسەری سێیەمی شێخ زاید بەناوی فاتیمەی کچی موبارەک ئەلکتبی لەدایکبووە. براکانی بریتیین لە: (خەلیفە بن زاید ئەلنەهیان (سەرۆکی پێشووی ئیماڕاتی یەکگرتووی عەرەبی)، سوڵتان، حەمدان، هەزاع، سەعید، عیسا، نەهیان، سەیف، تەحنوون، مەنسووڕ، فەلاح، دیاب، عومەر، خالید، ناسڕ و ئەحمەد) لەگەڵ ژمارەیەک خوشک. خوێندنی بەردەوامی لە زێدی خۆی لە ئەلعەین و ئەبوزەبی وەرگرتووە، پاشان پەیوەندی بە ئەکادیمیای سەربازی شاهانەی ساندهێرستەوە (Royal Military Academy Sandhurst) کردووە و لە ساڵی ١٩٧٩ لێی دەرچووە. لەگەڵ خولێکی پەڕەشوتبازی، و ڕاهێنان لەسەر فڕۆکەی جەنگی و هێلیکۆپتەر، لەنێویاندا گازیل (Aérospatiale Gazelle).
هەروەها کۆمەڵێک پۆستی سیاسی و تەشریعی و ئابووریی دەوڵەت بەڕێوە دەبات. بەوە دەناسرێت هەوڵی زۆری داوە بۆ بەرزکردنەوەی ئاستی خوێندن لە ئیمارەتی ئەبوزەبی بۆ ئەوەی بیانگەیەنێتە باشترین و بەناوبانگترین ستانداردە نێودەوڵەتییەکان. لە دوای دەستبەکاربوونی لە سەرۆکایەتی ئەنجوومەنی پەروەردەی ئەبوزەبی، کاری کردووە بۆ دامەزراندنی پەیوەندی و کاری هاوبەش لەگەڵ دامەزراوە پەروەردەیی و ناوەندە هزرییە بەناوبانگە نێودەوڵەتییەکان، کە ژمارەیەکیان لە ئەبوزەبی ڕاگەیەندراون یان پەیوەندییان بە پڕۆژەی هاوبەشی ستراتیجی لەگەڵ دامەزراوە ئەکادیمییەکان کردووە کە دەکەونە ئەبوزەبی.
کارەکان
ئەنجوومەنی باڵای نەوت
محەمەد بن زاید جێگری سەرۆکی ئەنجوومەنی باڵای نەوتە کە سەرپەرشتی کۆمپانیای نەوتی نیشتمانی ئەبوزەبی (شركة بترول أبو ظبي الوطنية) دەکات، کە دەزگایەکی سەرەکییە و بەرپرسە لە سەرچاوەکانی هایدرۆکاربۆنی میرنشینی ئەبوزەبی. سەرپەرشتی جێبەجێکردنی چەند ستراتیجێکی بۆ پەرەپێدان و بەرهەمهێنان کردووە، بەتایبەتی ئەوانەی پەیوەندییان بە بەرهەمهێنانی نەوتی خاو و بەنزین و ئاوێتە ئارۆماتیکییەکانەوە (بۆنخۆشەکان) هەیە؛ لەگەڵ ڕێکخستنی نرخی گاز و توانای بەرهەمهێنانی پۆلی ئۆلیفین.
گەشەپێدانی ئابووری
محەمەد بن زاید سەرۆکایەتی ئەنجوومەنی هاوسەنگیی ئابووری دەکات کە لە ساڵی ١٩٩٢ دامەزراوە (پێشتر بە پڕۆگرامی ئۆفسێتی ئیماڕاتی عەرەبی یەکگرتوو ناسرابوو)، هەروەها کاری بۆ زیادکردنی هەمەچەشنیی ئابووری لە ئیماڕەتی ئەبوزەبی کردووە. وەک سەرۆکی ئەنجوومەنی ئابووری تەوازون بەشداری لە گۆڕینی وەبەرهێنانەکانی پەیوەست بە بەرگری بۆ پڕۆژەی قازانج بەخش دەکات لە کەرتە جیاوازەکاندا، بە مەبەستی یارمەتیدانی هەمەچەشنکردنی ئابووریی ئیماڕات. هەروەها سەرۆکی ئەنجوومەنی ئەبوزەبییە بۆ گەشەپێدانی ئابووری کە دامەزراوەی سەرەکی پلاندانانی ئابوورییە لە وڵاتەکەدا.
لە ئاستی ناوخۆییدا، لایەنگرانی دەڵێن کە نوێنەرایەتی هێزی ڕێنمایی دەکات بۆ ئەو دەستپێشخەرییە زۆرانەی کە بەشداربوون لە بەهێزکردنی ئاسایشی ئیماڕات و هاندانی گەشەکردن و هەمەچەشنکردنی چالاکیی ئابووری تێیدا. بەڵام هەندێکی تر پێیان وایە سیاسەتەکانی ئەو بەشدارییان کردووە لە گۆڕینی وڵاتەکەی بۆ دەوڵەتێکی پۆلیسی کە لە ناوخۆدا هاوڵاتیانی خۆی دەچەوسێنێتەوە و گرژی دروست دەکات و ناکۆکی لە دەرەوەی وڵات دەگێڕێت. بەپێچەوانەوە، لە سەرەتای دەستبەکاربوونیەوە لەلایەن شێخ زاید کوڕی سوڵتانەوە، ئەو وڵاتە ناوبانگێکی باشی پەیدا کردووە، هەروەها لە جیهانی عەرەبی و مرۆڤدۆستیدا بە کاری خێرخوازی و دوورکەوتنەوە لە دەستێوەردان لە کاروباری ناوخۆی وڵاتانی دیکەدا بە شێوەیەکی بەرفراوان ناسراوە.
دەستپێشخەرییەکانی پەروەردە و داهێنان
محەمەد بن زاید كاری كرد بۆ بەرزكردنەوەی ئاستی خوێندن لە ئیماڕاتی یەكگرتووی عەرەبی بۆ ئەوەی لەگەڵ بەرزترین ستانداردە نێودەوڵەتییەكاندا بگونجێت، لە ڕێگەی پێگەی خۆی وەك سەرۆكی ئەنجوومەنی پەروەردەی ئەبوزەبی كە لە ساڵی ٢٠٠٥ دامەزراوە بۆ پەرەپێدان و جێبەجێكردنی ستراتیجییەكان، بە ئامانجی پەرەپێدانی پەروەردە لە باخچەی منداڵانەوە بۆ ئامادەیی لە قوتابخانە حکوومی و ئەهلییەکان جگە لە پەرەپێدانی خوێندنی باڵا. هەروەها سەرۆکی سەنتەری ئیماڕات بۆ لێکۆڵینەوە و توێژینەوەی ستراتیجییە، کە پەرە بە بەشداریکردنی ئەکادیمی دەدات لە پرسە ئابووری، کۆمەڵایەتی، سیاسی و ئاساییشییەکانی پەیوەندیدار بە ناوچەکە. پشتگیری لە پەرەپێدانی تەکنەلۆجیا لە ئیماڕات. لەگەڵ هاندانی کولتووری داهێنان بە سپۆنسەرکردنی بۆنە و ئاهەنگەکانی وەک فێستیڤاڵی نیشتمانی زانست و تەکنەلۆجیا و داهێنان. هەروەها کێبەرکێی ڕۆبۆتیکی جیهانیی محەمەد بن زایدی دامەزراند، بۆ گۆڕینی ئیماڕاتی یەکگرتووی عەرەبی بۆ ناوەندێک بۆ توێژینەوە لە بواری ڕۆبۆتیک و سیستمی ئۆتۆنۆم. لە ساڵی ٢٠٠٨ یەکەم گرووپی خوێندکاران بۆ پرۆگرامی سکۆلەرشیپی شێخ محەمەد بن زاید بۆ خوێندنی باڵا هەڵبژێردران لە چوارچێوەی دەستپێشخەرییەکدا لەگەڵ زانکۆی نیویۆرک ئەبوزەبی، کە تیایدا خوێندکارانی نایاب لە ئیماڕاتی یەکگرتووی عەرەبی رێزیان لێدەگیرێت و دەرفەتی ئەکادیمی و سەرکردایەتی نایابیان پێدەدرێت.
پاراستنی ژینگە
لە ماوەکانی پێشوودا کارێکی زۆری کردووە بۆ پاراستنی هەڵۆ و هۆبارای کێوی و ئاسکی کێوی، هەروەها یەک ملیۆن دۆلاری بەخشی بە دەستپێشخەرییەک کە ئامانج لێی ڕێگریکردن بوو لە مردنی باڵندە کێوییەکان بەهۆی هێڵەکانی کارەباوە، لە چوارچێوەی دەستپێکردنی دامەزراوەی محەمەد بن زاید بۆ پاراستنی باڵندە نێچیرەکان بە بڕی ٢٠ ملیۆن دۆلار. هەروەها سەرۆکایەتی سندوقی (محمد بن زاید) دەکات بۆ پاراستنی زیندەوەرەکان، کە وەقفێکی خێرخوازییە بە بەهای ٢٥ ملیۆن یۆرۆ کە یارمەتی دەستپێشخەرییە تاکەکەسییەکان دەدات لە بواری پاراستنی جۆرەکانی زیندەوەر، ڕێزگرتن لە پێشەنگەکانی ئەم بوارە، و بەرەوپێشبردنی گرنگی زیندەوەرەکان لە گفتوگۆدا بازنەکان.
پاڵپشتی لە هونەر
بۆ هاندانی گەشتیاری و هەمەچەشنکردنی دیمەنی هونەری ناوخۆیی، محەمەد بن زاید یارمەتی دامەزراندنی مۆزەخانەی هونەری دا، لەوانە مۆزەخانەی لۆڤەری ئەبوزەبی و گوگنهایم ئەبوزەبی، هەروەها شوێنەوارە کولتوورییەکانی وەک قەسری حوسن.
بەهێزکردنی ژنان
محەمەد بن زاید، وەک کەسایەتییەکی دیار لە پڕۆژەکانی بەهێزکردنی ژنان، پشتگیری لە زیادبوونی ئامادەیی ئەوانی کردووە لە ژمارەیەک بواردا کە بەزۆری پیاوان زاڵن بەسەریاندا. لە مانگی نیسانی ٢٠١٩ بەخێرهاتنی شاندێکی ئەفسەری ژنی بەرنامەی ڕاهێنانی ژنانی عەرەبی کرد بۆ کاری سەربازی و ئاشتیپارێزی. کە تێیدا جەختی لەسەر گرنگی ئەو ڕۆڵە کردەوە کە ئەفسەرە ژنەکان لە جێگیرکردنی ئاسایش و ئۆپەراسیۆنەکانی ئاشتیپارێزیدا دەیگێڕن. هەروەها هانی بوونی ژنانی دا لە کەرتی خزمەتگوزارییەکانی حکوومەتدا، لە ساڵی ٢٠١٩دا میوانداری یەکەم یەکەی ئاگرکوژێنەوەی ژنانی ئیماڕاتی کرد کە خاوەنی بڕوانامەی تایبەتن.
کاری خێرخوازی
لە ساڵی ٢٠١١دا محەمەد بن زاید و دامەزراوەی گەیتس بەڵێنیان دا بە بڕی ٥٠ ملیۆن دۆلار بۆ دابینکردنی بودجەی کڕین و گەیاندنی ڤاکسین بۆ منداڵان لە ئەفغانستان و پاکستان. هەروەها دوو لەسەر سێی کۆی گشتی ١٠٠ ملیۆن دۆلار بەخشرایە کۆمپانیای GAVI بۆ دابینکردن و بەڕێوەبردنی ڤاکسینی پێنج هاوهێز (Pentavalent vaccine) و بەکتریای پزوو (pneumococcus)، بۆ کوتانی نزیکەی ٥ ملیۆن منداڵی ئەفغانی لە دژی شەش نەخۆشی. هەڵمەتی دەستپێشخەری جیهانی بۆ بنبڕکردنی ئیفلیجی منداڵان لە مانگی نیسانی ٢٠١٨دا ڕایگەیاند، کە ئیماڕات تێیدا بڕی ١٢٠ ملیۆن دۆلار دەبەخشێت.
ژیانی تایبەتی
محەمەد بن زاید هاوسەرگیری لەگەڵ سەلام کچی حەمدان کوڕی محەمەد ئال نەهیان کردووە. لە ساڵی ١٩٨١ هاوسەرگیرییان کردووە چوار کوڕ و پێنج کچیان هەیە، منداڵەکانی:
- مریەم کچی محەمەد کوڕی زاید ئال نەهیان
- خالید کوڕی محەمەد کوڕی زاید ئال نەهیان
- شەمسە کچی محەمەد کوڕی زاید ئال نەهیان
- زیاب کوڕی محەمەد کوڕی زاید ئال نەهیان
- حەمدان کوڕی محەمەد کوڕی زاید ئال نەهیان
- فاتیمە کچی محەمەد کوڕی زاید ئال نەهیان
- شما کچی محەمەد کوڕی زاید ئال نەهیان
- زاید کوڕی محەمەد کوڕی زاید ئال نەهیان
- حەصصە کچی محەمەد کوڕی زاید ئال نەهیان
خەڵاتەکان
- فەرمانی تەخت بە پلەی ئەفسەر، کە لەلایەن حەسەنی دووەم، پاشای مەغریبەوە لە حوزەیرانی ١٩٨٦ پێی بەخشرا.
- مەدالیای شایستەیی کە لەلایەن جەنەڕاڵ نۆرمان شوارزکۆف فەرماندەی هێزەکانی ئەمریکا و هاوپەیمانان لە نیسانی ١٩٩١ پێبەخشرا وەک ڕێزلێنانێک لە ڕۆڵی لە شەڕی ڕزگارکردنی کوەیت.
- مەدالیای خزمەتگوزاری نایاب، لەلایەن سەرۆکی ئەرکانی هێزە چەکدارەکانی ئیماڕات لە مانگی ئایاری ١٩٩٢ پێی بەخشرا.
- فەرمانی سەربازیی شایستەیی چینی نایاب، کە لەلایەن شا حەسەنی دووەمی مەغریبەوە لە نیسانی ١٩٩٤دا پێبەخشرا.
- مەدالیای ڕزگاری کوێت لە چینێکی نایاب، وەک ڕێزلێنانێک بۆ هەوڵەکانی و ئەو ڕۆڵەی کە لە شەڕی ڕزگارکردنی کوەیت لە ئەیلوولی ١٩٩٤دا بینیویەتی.
- مەدالیای گەورەی ئاڵای زەردی درەوشاوە، کە لەلایەن سەروەزیرانی کۆماری گەلی چین، لیانگ ژێنگ، لە ئەیلوولی ١٩٩٤ پێی بەخشرا.
- فەرمانی کوەیت بە ساش لە چینێکی نایاب، کە لەلایەن میری کوەیت جابر ئەلئەحمەد ئەلسەباح لە حوزەیرانی ١٩٩٥ پێی بەخشرا.
- مەدالیای رێنێسانسی پلە یەک، کە لەلایەن شا حسێن بن تەلال شای ئوردنەوە لە کانوونی دووەمی ١٩٩٦ پێبەخشرا.
- مەدالیای رێنێسانسی پلە یەک، کە لەلایەن عەبدوڵڵا کوڕی ئەلحسێن، پاشای ئوردن لە حوزەیرانی ١٩٩٩ پێی بەخشرا.
- مەدالیای سەربازی عومان پلە دوو، کە لەلایەن قابوس بن سەید سوڵتانی عومان لە شوباتی ٢٠٠٠ پێی بەخشرا.
- ئەفسەری گەورەی فەرمانی شایستەیی، کە لەلایەن سەرۆکی فەڕەنسا جاک شیراک لە مانگی حوزەیرانی ٢٠٠٢ پێی بەخشرا.
- مەدالیای زێڕی ڕێزلێنان لە ڕێکخراوی خۆراک و کشتوکاڵی نەتەوە یەکگرتووەکان (FAO)، کە لەلایەن دکتۆر جاک دیۆف، بەڕێوەبەری گشتی ڕێکخراوەکەوە لە نیسانی ٢٠٠٧ پێشکەشی کرا.
- مەدالیای ڕێزلێنان بۆ ئاسایشی خۆراک لە ڕێکخراوی خۆراک و کشتوکاڵی نەتەوە یەکگرتووەکان (FAO)، هەروەها بڕوانامەیەکی نێودەوڵەتی ڕێزلێنان لە دامەزراوەی باوەڕپێکردنی پراکتیزە ژینگەییەکان، کە لەلایەن جاک دیۆف، بەڕێوەبەری گشتی ڕێکخراوەکەوە لە مانگی ئەیلوولدا بەخشرا 2008.
- مەدالیای قودس، کە لە مانگی تشرینی یەکەمی ٢٠٠٨ لەلایەن سەرۆکی فەڵەستین مەحموود عەباسەوە پێی بەخشرا.
