ناوه‌ڕۆك
ناساندن
ئیریچ فریدریش ویلهێلم لودێندۆرف (بە ئینگلیزی: Erich Friedrich Wilhelm Ludendorff) جەنەڕاڵ و سیاسەتمەدار و تیۆریستی سەربازیی ئەڵمانی بوو. لە جەنگی جیهانیی یەکەمدا ناوبانگێکی زۆری بەدەستهێنا بەهۆی ڕۆڵی سەرەکی لە سەرکەوتنەکانی ئەڵمانیا لە لیێج و تاننبێرگ لە ساڵی ١٩١٤. دوای دەستنیشانکردنی وەک یەکەم ئەرکانی گشتی گەورەی سوپای ئیمپراتۆری لە ساڵی ١٩١٦، بوو بە سەرۆک و داڕێژەری سیاسەت لە دیکتاتۆرییەکی سەربازی دیفاکتۆدا کە تا کۆتایی جەنگ زاڵ بوو بەسەر ئەڵمانیادا. دوای شکستی ئەڵمانیا بەشدارییەکی بەرچاوی لە بەرزبوونەوەی نازییەکان کرد بەرەو دەسەڵات.
| ئەندامی ڕیشستاگ: لە ٢٤ی حوزەیرانی ١٩٢٠ – ١٣ی حوزەیرانی ١٩٢٨ | |
|---|---|
| بازنەی هەڵبژاردن | لیستی نیشتمانی |
| یەکەم کوارتەرماستەر جەنەراڵ لە ستافی گشتی گەورە: لە ٢٩ی ئابی ١٩١٦ – ٢٦ی تشرینی یەکەمی ١٩١٨ |
|
| زانیاریی کەسی | |
| لەدایک بوون |
ئێریچ فریدریش ویلهێلم لودێندۆرف
٩ی نیسانی ١٨٦٥پارێزگای پۆزن, شانشینی پرۆس |
| مردن | ٢٠ی کانوونی دووەمی ١٩٣٧ (تەمەن ٧٢ ساڵ) میونشن، ئەڵمانیای نازی |
| حیزبی سیاسی | NSDAP |
| هاوسەر(ەکان) |
مارگاریس شمیت (هاوسەرگیری: ١٩٠٩؛ جیابوونەوە: ١٩٢٥)
ماتیڵد ڤۆن کەمنیتز (هاوسەرگیری: ١٩٢٥)
|
| خزمەکان | هانس لودێندۆرف (برا) |
| واژۆ |  |
| خزمەتی سەربازی | |
| لق/خزمەت |
سوپای ئەڵمانیای ئیمپراتۆری سوپای پرۆس |
| ساڵانی خزمەت | ١٨٨٣-١٩١٨ |
| پلە | جەنەڕاڵ دێر ئینفانتەری |
| شەڕەکان/جەنگەکان | جەنگی جیهانیی یەکەم شۆڕشی ئەڵمانیا |
ئێریچ لودێندۆرف لە بنەماڵەیەکی ئاغا بچووکەکانی لودێندۆرفەوە هاتووە، کە دەکەوێتە پارێزگای پۆزن لە پرۆس. دوای تەواوکردنی خوێندنی وەک کادێت، لە ساڵی ١٨٨٥ پلەی وەک ئەفسەرێکی بچووک وەرگرت، دواتر لە ساڵی ١٨٩٣، لودندۆرف لە ئەکادیمیای بەناوبانگی جەنگی ئەڵمانیا وەرگیرا و تەنها ساڵێک دواتر لەلایەن فەرماندەکەیەوە پێشنیارکرا بۆ فەیلەقی ئەرکانی گشتی. تا ساڵی ١٩٠٤ بە خێرایی پلەی بەرزبووەوە و بوو بە ئەندامی ئەرکانی گشتی گەورەی سوپا، لەوێ سەرپەرشتی پەرەپێدانی پلانی شلیفنی کرد.
سەرەڕای ئەوەی بۆ ماوەیەکی کاتی لە ئەرکانی گشتی گەورە دوورخرایەوە بەهۆی دەستوەردان لە سیاسەتی ئەڵمانیا، بەڵام لودێندۆرف لە ڕێگەی سەرکەوتنەکانی وەک فەرماندە لە جەنگی جیهانیی یەکەمدا پێگەی خۆی لە سوپادا گەڕاندەوە، لە ١٦ی ئابی ١٩١٤ سەرکردایەتی هێرشە سەرکەوتووەکەی ئەڵمانیای کرد بۆ سەر لیێج و خەڵاتی Pour le Mériteی بەدەستهێنا. لەگەڵ گواستنەوەی بۆ بەرەی ڕۆژهەڵات لە ژێر فەرمانی ژەنەڕاڵ پاوڵ ڤۆن هیندنبێرگ، لودێندۆرف ڕۆڵی سەرەکی هەبوو لە گەیاندنی زیانێکی زۆر بە ڕووسەکان، لەنێویاندا لە تاننبێرگ و دەریاچەی ماسوریا. تا ٢٩ی ئابی ١٩١٦، بە سەرکەوتوویی فشاری کرد بۆ دەستنیشانکردنی هیندنبێرگ وەک فەرماندەی باڵای سوپای ئەڵمانیا و هەروەها بەرزکردنەوەی پلەی خۆی بۆ کوارتەرماستەری گشتی فەرماندەیی باڵای سوپا. پێکەوە لەگەڵ هیندنبێرگ دیکتاتۆری سەربازی دیفاکتۆیان دروست کرد و لودندۆرف تەواوی ستراتیژی سەربازی و هەوڵەکانی جەنگی ئەڵمانیای تا کۆتایی ململانێکان ئاراستە کرد. بەم پێگەیە شکستی ڕووسیای لە ڕۆژهەڵات مسۆگەر کرد و شەپۆلێکی نوێی هێرشەکانی بۆ سەر بەرەی ڕۆژاوا دەستپێکرد. بەڵام لە کۆتایی ساڵی ١٩١٨دا، هەموو باشتربوونی بەختی ئەڵمانیا پێچەوانە بووەوە دوای شکستی یەکلاکەرەوەی هێزەکانی لە شەڕی دووەمی مارن و هێرشی سەد ڕۆژەی هاوپەیمانان. لە بەرانبەر داڕمانی هەوڵەکانی جەنگ و پەرەسەندنی جەماوەری شۆڕشی ئەڵمانیا، ئیمپراتۆری ئەڵمانیا، ویلهێلمی دووەم، لودێندۆرفی ناچار کرد دەست لەکار بکێشێتەوە.
دوای جەنگ، لودێندۆرف بوو بە سەرکردەیەکی دیار و ناسیۆنالیستی، و پەرەپێدەری ئەفسانەی چەقۆ لە پشتەوە، کە پێیوابوو شکستی ئەڵمانیا و ئەو یەکلاییکردنەوەیەی کە لە ڤێرسای گەیشتە ئەنجامی پیلانێکی خیانەتکارانەی مارکسیستەکان و ماسۆنییەکان و جوولەکەکان بووە. دواتر لە سیاسەت خانەنشین بوو و ساڵانی کۆتایی خۆی بۆ خوێندنی تیۆری سەربازی تەرخان کرد. بەناوبانگترین کارەکانی لەم بوارەدا بریتی بوو لە جەنگی کۆی گشتی (Der totale Krieg)، کە تێیدا ئاماژەی بەوەدا کە تەواوی سەرچاوە فیزیکی و ئەخلاقییەکانی نەتەوەیەک دەبێت بۆ هەمیشە ئامادەبن بۆ کۆکردنەوە چونکە ئاشتی تەنیا ماوەیەکی کاتییە لە نێوان زنجیرە شەڕێکی بێکۆتاییدا. لودێندۆرف لە ساڵی ١٩٣٧ لە شاری میونشن بەهۆی شێرپەنجەی جگەرەوە کۆچی دوایی کرد.
ژیان
لودێندۆرف لە ٩ی نیسانی ١٨٦٥ لە شاری لودێندۆرف لە نزیک پۆزن لەدایکبووە، لە پارێزگای پۆزن و شانشینی پرۆس (ئێستا کروسزێونیا، ناوچەی پۆزنان، پۆڵەندا)، لودێندۆرف منداڵییەکی سەقامگیر و ئاسوودەی هەبوو، لە کێڵگەیەکی بچووکی خێزانیدا گەورە بووە. خوێندنی سەرەتایی لە خاڵۆزایەکی دایکیەوە وەرگرتووە.
پیشەی سەربازیی پێش جەنگ
لە ساڵی ١٨٨٥دا، لودندۆرف وەکو ژێردەستەی یەکەی ٥٧ی پیادە، پاشان لە وێسێل، بۆ کار ڕاسپێردرا. لە ماوەی هەشت ساڵی داهاتوودا پلەی بەرزکرایەوە بۆ جێدار و خزمەتێکی زیاتری لە کەرتی دووەمی دەریایی بینی کە بنکەکەی لە کیل و ویلهێلمشاڤن بوو. لە ساڵی ١٨٩٣ چووە ناو ئەکادیمیای جەنگ، لەوێ فەرماندە، ژەنەڕاڵ مێکل، پێشنیاری کرد بۆ ئەرکانی گشتی، کە لە ساڵی ١٨٩٤دا لەوێ دامەزرا. دواتر پەیوەندی بە ئەرکانی گشتی گەورەوە کرد لە بەرلین، کە لەلایەن ئەلفرێد ڤۆن شلیفنەوە فەرماندەیی دەکرا، لودێندۆرف دەرهێنەری بەشی دووەم یان کۆکردنەوە بوو لە ساڵی ١٩٠٤ تا ١٩١٣. لە ساڵی ١٩١٠ لەگەڵ کچی خاوەن کارگەیەکی دەوڵەمەند، مارگریس شمیت (١٨٧٥-١٩٣٦) هاوسەرگیری کرد.
تا ساڵی ١٩١١ لودندۆرف بوو پلەی سەرهەنگی وەرگرت، بەشی ئەو بەرپرسیار بوو لە نووسینی ئەو فەرمانە وردانەی کە پێویست بوون بۆ هێنانی سەربازە کۆکراوەکان بۆ شوێنی جێبەجێکردنی پلانی شلیفن. بۆ ئەمەش بە نهێنی قەڵا سنوورییەکانیان لە ڕووسیا و فەرەنسا و بەلجیکا ڕووپێوی دەکرد. بۆ نموونە لە ساڵی ١٩١١ لودندۆرف سەردانی شاری قەڵای سەرەکی بەلجیکی لیێجی کرد. ئەندامانی ئەرکانی گشتی ڕێنمایی کران کە لە سیاسەت و چاوی گشتی دوور بکەونەوە، بەڵام لودێندۆرف گوێی بەو قسانە نەدا.
جەنگی جیھانیی یەکەم
شەڕی لیێج
لە سەرهەڵدانی جەنگ لە هاوینی ساڵی ١٩١٤ لودێندۆرف وەک جێگری سەرۆکی ئەرکانی سوپای دووەمی ئەڵمانیا لە ژێر دەستی ژەنەڕاڵ کارل ڤۆن بولۆ دەستنیشانکرا. ئەرکەکەی بە شێوەیەکی بەرچاو بەهۆی کارەکانی پێشوویەوە بوو کە لێکۆڵینەوەی لە بەرگرییەکانی شاری لیێجی بەلجیکا دەکرد. لە سەرەتای شەڕی لیێجدا، لودێندۆرف لەگەڵ تیپی ١٤ بوو، کە بڕیار بوو شەوانە دزە بکاتە ناو شارەکە و ئاسایش بۆ پردەکان دابین بکات پێش ئەوەی لەناوببرێن. فەرماندەی تیپەکە لە ٥ی ئاب کوژرا، بۆیە لودێندۆرف سەرکردایەتی هێرشە سەرکەوتووەکەی کرد بۆ داگیرکردنی شارەکە و قەڵاکەی. تا ١٦ی ئاب، هەموو قەڵاکانی دەوروبەری لیێج داگیر کران، ئەمەش ڕێگەی بە سوپای یەکەمی ئەڵمانیا دا پێشڕەوی بکات. وەک براوەی شاری لیێج، لودێندۆرف بەرزترین خەڵاتی دیکۆراتی سەربازیی ئەڵمانیای بۆ بوێری پێبەخشرا، کە خەڵاتی (Pour le Mérite) بوو، کە لەلایەن خودی کایزەر ویلهێلمی دووەمەوە لە ٢٢ی ئاب پێشکەشی کرا.
فەرماندەیی لە ڕۆژهەڵات
کاتێک دوو سوپای ڕووسیا زووتر لەوەی چاوەڕوان دەکرا هێرشیان کردە سەر پرۆسیای ڕۆژهەڵات، فەرماندەیی سوپای هەشتەم، ماکسیمیلیان ڤۆن پریتتویتز لەگەڵ جۆرج ڤۆن واڵدەرس تووشی شۆک بوون و بەهۆی بێتواناییەوە لەلایەن ئۆبەرست هیرێسلایتونگ کە فەرماندەیی سوپای باڵای ئەڵمانیایە لە فەرماندەیی دوورخرانەوە. کابینەی جەنگ ژەنەڕاڵێکی خانەنشینکراوی بۆ فەرماندەیی هەڵبژارد، بەناوی پاوڵ ڤۆن هیندنبێرگ، بەڵام ئەرکانی گشتی لە کاتێکدا لودێندۆرفی وەک سەرۆکی نوێی سوپاکە دەستنیشان کرد. هیندنبێرگ و لودێندۆرف بۆ یەکەمجار لە شەمەندەفەرە تایبەتەکەیاندا یەکتریان بینی کە بەرەو ڕۆژهەڵات دەڕۆیشتن. ئەوان ڕێککەوتن لەسەر ئەوەی کە دەبێت نزیکترین سوپای ڕووسیا لەناوببەن پێش ئەوەی ڕووبەڕووی دووەم ببنەوە. دوای نۆ ڕۆژ سوپای هەشتەم زۆربەی سوپای ڕووسیای لە تاننبێرگ گەمارۆدا و ٩٢ هەزار دیلیان گرت و ئەوەش بووە یەکێک لە سەرکەوتنە گەورەکانی مێژووی ئەڵمانیا.
ئەڵمانییەکان لە شەڕی دەریاچەی ماسوریادا ڕوویان لە سوپای داگیرکەری دووەم کرد؛ کە بە زیانێکی زۆرەوە هەڵهات بۆ ئەوەی لە گەمارۆدان ڕزگاری بێت. لە ماوەی ساڵی ١٩١٤دا، فەرماندەیی گرووپێکی سوپایان دەکرد، هیندنبێرگ و لودێندۆرف ڕێگرییان لە داگیرکارییە پێشبینیکراوەکەی سیلێسیای ئەڵمانی کرد، بە جووڵاندنی هێزە زۆرەکانیان بۆ ناو پۆڵەندای ڕووسی، شەڕی ڕووباری ڤیستولایان کرد، و سەرکەوتن. پێشکەوتنەکان بە ڕێژەیەک بوون هەردوو فەرماندە پێکەوە ڕێککەوتن لەسەر گەمارۆدانی تەواوی سوپای ڕووسیا لە پۆڵەندا، بەڵام لەلایەن ئەرکانی گشتییەوە ڕەت کرایەوە.
لە سەرەتای ساڵی ١٩١٥ هیندنبێرگ و لودێندۆرف سوپای ڕووسیایان بە گەمارۆدان و شەڕی دووەمی دەریاچەکانی ماسوریا سەرسام کرد، بەڵام دوای ئەوە لودێندۆرف گواسترایەوە بۆ بەرەیەکی تری جەنگ.
لە زستانی ساڵانی ١٩١٥-١٩١٦ بارەگای لودێندۆرف لە کاوناس بوو. ئەڵمانییەکان لیتوانیای ئێستا و ڕۆژاوای لاتڤیا و باکووری ڕۆژهەڵاتی پۆڵەندایان داگیرکرد، کە ڕووبەرێک نزیکەی قەبارەی فەرەنسا بوو. لودێندۆرف داوای بە ئەڵمانیکردنی ناوچە داگیرکراوەکان و لکاندنی دوور مەودای کرد، زەوی پێشکەش بە دانیشتووانی ئەڵمانی دەکرد. پلانە دوور مەوداکان پێشبینیان دەکرد کە کۆرلاند و لیتوانیا بگۆڕدرێن بۆ دەوڵەتی سنووری کە لەلایەن داوەرە سەربازییەکانی ئەڵمانیاوە حوکمڕانی بکرێن. پێشنیاری لکاندنی بەرفراوانی و کۆلۆنیالیزمی لە ئەورووپای ڕۆژهەڵات کرد لە ئەگەری سەرکەوتنی ڕیخی ئەڵمانیا، و یەکێک بوو لە لایەنگرانی سەرەکی کەرتی سنووری پۆڵەندا. لودێندۆرف پلانی دانا کە نیشتەجێبوونی ئەڵمانی و ئەڵمانیبوون لە ناوچە داگیرکراوەکان لەگەڵ دەرکردنی دانیشتوانی ڕەسەن تێکەڵ بکات؛ و پێشبینی ئیمپراتۆریەتێکی ڕۆژهەڵاتی ئەڵمانیای کرد کە سەرچاوەکانی لە شەڕی داهاتوودا لەگەڵ بەریتانیا و ئەمریکادا بەکاربهێنرێت پلانەکانی لودندۆرف تا ئەو شوێنە ڕۆیشتن کە کریمیا بکاتە کۆلۆنییەکی ئەڵمانیا.
لە ١٦ی ئازاری ١٩١٦ ڕووسەکان کە کەلوپەلی پێویستیان لە تۆپ و گولـلەکان هەبوو، هێرشیان کردە سەر بەشێک لە بەرگرییە نوێیەکانی ئەڵمانیا، بە نیازبوون لە دوو خاڵدا بچنە ناوەوە، تا کۆتایی مانگەکە نزیکەی ڕۆژانە هێرشیان دەکرد، بەڵام هێرشی دەریاچەی نارۆچ شکستی هێنا.
ڕووسەکان باشتر هێرشیان کردە سەر نەمسا-مەجارستان لە باشوور؛ هێرشی بروسیلۆڤ بە هێرشێکی سەرسوڕهێنەری بەرەی فراوان کە بە باشی ئامادەکرابوو بە سەرکردایەتی سەربازە هێرشبەرە فێربووەکان هێڵەکانیان شکاند. لە ٢٧ی تەممووزی ١٩١٦دا هیندنبێرگ فەرماندەیی هەموو سەربازەکانی بەرەی ڕۆژهەڵاتی لە باڵتیکەوە تا برۆدی لە ئۆکرانیا پێدرا. لودندۆرف و هیندنبێرگ بە شەمەندەفەرێکی تایبەت سەردانی فەرماندەیی نوێی خۆیان کرد، و پاشان بارەگایان لە برێست-لیتۆڤسک دانا. تا مانگی ئابی ساڵی ١٩١٦ بەرەی ئەوان لە هەموو شوێنێک دەستی پێکردبوو.
پلە بەرزکردنەوەی پلەی یەکەم بۆ چارەگی یەکەمی گشتی
لە ڕۆژاوا لە ساڵی ١٩١٦ ئەڵمانییەکان هێرشیان کردە سەر ڤێردون و سەرکەوتوو نەبوون و زۆری نەخایاند لە ژێر لێدانی بەریتانیا و فەرەنسادا بە درێژایی ڕووباری سۆم کشانەوە. هاوڕێکانی لودندۆرف لە ئەرکانی گشتی، بە سەرۆکایەتی ماکس باوەر، بێ وەستان لۆبییان بۆ دەکرد. هاوسەنگییەکە کاتێک دابەزی کە ڕۆمانیا لە لای هاوپەیمانانەوە هاتە ناو شەڕەکەوە و خۆی خستە ناو هەنگاریا. فالکنهاین لە ٢٩ی ئابی ١٩١٦ لەلایەن هیندنبێرگەوە وەک سەرۆکی ئەرکانی گشتی جێگیرکرا. لودێندۆرفیش پلەی بەرزکرایەوە بۆ جەنەڕاڵ لە هێزی پیادە.
کاتێک دڵنیا بوو لەوەی کە ڕۆمانییەکان دەشکێن، سوپای ئەڵمانی بەرەو ڕۆژاوا ڕۆیشت، ستافی پێشووی هێشتەوە جگە لە ئەفسەری ئۆپەراسیۆنەکان کە تۆمەتبار کرا بە ڤێردۆن. ئەوان گەشتیان کرد بە کۆبوونەوەی بەرەی ڕۆژئاوا - و هەڵسەنگاندنیان - فەرماندەکان، زانیارییان لەسەر کێشەکانیان هەبوو و داوای بۆچوونەکانیان دەکرد. لە هەر کۆبوونەوەیەکدا لودێندۆرف زۆربەی قسەکانی بۆ هیندنبێرگ ئەنجام دەدا. هێرشی زیاتر لە ڤێردون نەدەکرا و سۆم بە تاکتیکی پێداچوونەوە بەرگری لێدەکرا کە پیاوی کەمتر بەر تۆپەکانی بەریتانیا دەکەوتن. هێڵێکی بەرگری نوێی یەدەگ دروست دەکرا، وەک ئەو هێڵەی کە لە ڕۆژهەڵات دروستیان کردبوو. هاوپەیمانان بە قەڵا نوێیەکان و هێڵی هیندنبێرگ ناویان دەبرد.
هیندنبێرگ فەرماندەیی تایتڵی بەسەر هەموو هێزەکانی زلهێزە ناوەندییەکاندا پێدرا، بەوەش دەستی لودێندۆرف لە هەموو شوێنێک بوو. هەموو ڕۆژێک لەگەڵ ستافی سوپاکانیان لە تەلەفۆندا بوو و سوپاکەی کۆنترۆڵ دەکرد. تاوەکوو کۆتایی جەنگ چەندین ئەرکی تری گرتە ئەستۆ و دۆخی جەنگیش تا ڕادەیەک بە چەقبەستوویی مایەوە.
شکست
لە ٢٩ی ئەیلوولی ١٩١٨دا، لودێندۆرف و هیندنبێرگ لەناکاو بە کایزەریان ڕاگەیاند کە ناتوانن بۆ ماوەی دوو کاتژمێریش گەرەنتی یەکپارچەیی بەرەی ڕۆژاوا بکەن و دەبێت دەستبەجێ ئاگربەستێکیان هەبێت. ڕاوێژکاری نوێ، شازادە ماکسیمیلیان لە بادن، پەیوەندی بە سەرۆک وودرو ویلسۆن کرد، بەڵام مەرجەکانی ویڵسن لەلایەن سەرکردایەتی ئەڵمانیا قبوڵکراو نەبوون و بۆیە سوپای ئەڵمانیا بەردەوام بوو. ڕاوێژکاری ئەڵمانیا لەو ماوەیەدا ڕایگەیاند کە دەبێت لودێندۆرف دەست لەکار بکێشێتەوە، بەڵام هیندنبێرگ دەبێت بمێنێتەوە بۆ ئەوەی سوپاکە بەیەکەوە بگرێت. کایزەر فەرماندەکانی بانگهێشت کرد و بە کورتی دەستلەکارکێشانەوەی لودێندۆرفی قبووڵ کرد و دواتر دەستلەکارکێشانەوەی هیندنبێرگی ڕەتکردەوە.
لودێندۆرف لەگەڵ هەڵگیرسانی شۆڕشدا، لەلایەن براکەی و تۆڕێک لە هاوڕێکانیەوە شاردرایەوە تا بە چاویلکەی شین و سمێڵێکی ساختە و پاسپۆرتێکی ساختەی فینلەندی لە ئەڵمانیا دەرچوو، لە ماڵێکی سویدیدا نیشتەجێ بوو تا ئەو کاتەی حکوومەتی سوید داوای لێکرد لە شوباتی ساڵی ١٩١٩ بڕوات. لە ماوەی حەوت مانگدا دوو بەرگ بیرەوەری وردی نووسی.
دوای شەڕی گەورە
لودێندۆرف لە شوباتی ساڵی ١٩١٩ گەڕایەوە بەرلین. لە مانگی ئایاری ساڵی ١٩٢٣ لودندۆرف یەکەم کۆبوونەوەی ڕێککەوتنی لەگەڵ ئەدۆلف هیتلەر ئەنجامدا و زۆری نەخایاند پەیوەندییەکی بەردەوامی لەگەڵ نازییەکان هەبوو. لە ٨ی تشرینی دووەمی ١٩٢٣، ستاتسکۆمیساری باڤاریا گوستاڤ ڤۆن کاهر لە هۆڵێکی گەورەی بیرەدا بە ناوی (Bürgerbräukeller) لە کۆبوونەوەیەکی قەرەباڵغدا وتارێکی دەدا. هیتلەر بە دەمانچەیەکەوە بازێکی دا بەسەر شانۆ و ڕایگەیاند کە شۆڕشی نەتەوەیی لە ئارادایە. ڕایگەیاند کە سەرکردایەتی حکوومەتی ڕیش دەکات و لودێندۆرف فەرماندەیی سوپا دەکات، بەڵام سەرکەوتوو نەبوو هەوڵی بەدەستهێنانی پشتیوانی سوپای دا.
خانەنشین بوون
لە ساڵی ١٩٢٦، لودێندۆرف لە مارگاریس شمیت جیابووەوە و هاوسەرگیری لەگەڵ هاوسەری دووەمی ماتیڵد ڤۆن کەمنیتز (١٨٧٧-١٩٦٦) کرد. ئەوان کتێب و وتاریان بڵاوکردەوە و دەیانوت کە کێشەکانی جیهان لە ئەنجامی ئایینی مەسیحییەوە بووە، بەتایبەتی کاسۆلیکەکان. دواتر کۆمەڵگەی زانینی خودایان دامەزراند، کە کۆمەڵگەیەکی بچووک و تا ڕادەیەک ناڕوونە.
تا ئەو کاتەی هیتلەر هاتە سەر دەسەڵات، لودێندۆرف هاوسۆزی لەگەڵ نەمابوو. نازییەکان خۆیان لە لودێندۆرف دوور خستەوە بەهۆی تیۆرییە پیلانگێڕییە سەرنجڕاکێشەکانییەوە. لە هەوڵێکدا بۆ وەرگرتنەوەی ڕەزامەندی لودێندۆرف، هیتلەر لە ساڵی ١٩٣٥ لە ٧٠ ساڵەی لەدایکبوونیدا بەبێ ئەوەی پێی بڵێت گەیشتە ماڵی لودێندۆرف بۆ ئەوەی پلەی بەرز بکاتەوە بۆ فیڵد مارشال، بەڵام لودندۆرف بە تووڕەییەوە، هیتلەری ڕەتکردووەتەوە.
کۆچی دوایی
لودێندۆرف بەهۆی شێرپەنجەی جگەرەوە لە کلینیکی تایبەتی جۆزێفینۆم لە میونشن لە ٢٠ی کانوونی دووەمی ١٩٣٧ لە تەمەنی ٧٢ ساڵیدا کۆچی دوایی کرد. لە شاری نۆیەر فریدۆف لە شاری توتزینگ لە باڤاریا بە خاک سپێردرا.
